Tek Fazlı ve Üç Fazlı Güç Arasındaki Fark Nedir?

Günlük yaşamımızda kullandığımız elektrik enerjisinin neredeyse % 90’ı alternatif kaynaklardandır. Ev aletlerimiz, ofis ekipmanlarımız endüstriyel makineler vb.

Kısaca alternatif akım bahsetmek istiyorum. AC, elektrik akımının hem büyüklük hem de yönde periyodik olarak değişiklik gösterir. AC güç, tek fazlı ve üç fazlı olmak üzere ikiye ayrılır.

Tek fazlı sistemde iki adet uç vardır. Bu uçun birisi faz(canlı uç) diğeri ise nötr olarak isimlendirilir. Diğer AC güç türü olan üç faz ise 3 adet fazdan oluşmaktadır.

Şimdi tek fazlı ve üç fazlı sistemlerin ayrıntılarına girelim ve ayrıca tek fazlı ve üç fazlı güç kaynakları arasındaki farkı görelim.

Tek Fazlı Güç Kaynağı nedir?

Daha öncede söylediğim gibi AC ve tek fazda iki adet kablo kullanılır. AC gücü sinüzoidal bir dalga şeklini aldığından, tek fazlı bir beslemedeki voltaj , pozitif döngü sırasında 90 ⁰ da negatif döngü sırasında  270 ⁰ pik yapar .

Ülkemizde tekfaz 220volt ve 50hz olarak bilirnir.

Tek Fazın Avantajları

• Çoğu küçük güç gereksinimi için kullanılır. Ev aletleri, fanlar, soğutucular, ısıtıcılar, küçük klimalar vb. Çalıştırmak için az miktarda güce ihtiyaç duyması nedeniyle neredeyse tüm konut malzemeleri tek fazlı kaynaklardır.
• Tek fazlı bir güç kaynağı sisteminin tasarımı ve işletimi genellikle basittir.
• 2500 Watt’a kadar olan yükler için tek fazlı besleme yeterlidir.

Tek Fazın Dezavantajları

• Küçük tek fazlı motorlar (genellikle 1kW’dan az), motor için yeterli başlangıç ​​torku olmadığından, tek fazlı bir besleme yardımıyla doğrudan başlayamazlar. Bu nedenle, düzgün çalışma için Motor Yolvericiler gibi ek devreler (fanlarda ve pompalarda bir marş kapasitörü gibi) gereklidir.
• Endüstriyel motorlar ve diğer ekipmanlar gibi ağır yükler, tek fazlı bir beslemede çalıştırılamaz.

Üç Fazlı Güç Kaynağı nedir?

Adından da anlaşılacağı üzere 3 adet fazdan oluşur. Ek olarak devre olarak ise yıldız ve üçgen olarak iki farklı gruba ayrılır. Fazlar asında 120 derece fark vardır.

Her bir faz 2 defa tepe noktasını görürü ayrıca güç hiç bir zaman sıfır değerini görmez. Bundan dolayı yüksek güçleri idare etmek için kullanılır.

Daha önce belirtildiği gibi, üç fazlı bir güç kaynağında iki tür devre konfigürasyonu vardır. Onlar üçgen(delta) ve Yıldız’dır (Y veya Wye). Üçgen (delta) konfigürasyonunda nötr kablo yoktur ve tüm yüksek voltaj sistemleri bu konfigürasyonu kullanır.

Yıldız konfigürasyonuna gelince, nötr bir tel (yıldız devresinin ortak terminaline bağlanır.

Üç Fazın Avantajlar

• Üç fazlı güç genellikle ticari ve endüstriyel yükler için tercih edilir. Bazı ülkelerde (örneğin çoğu Avrupa Ülkesi ), mesken arzında bile üç fazlı bir tedarik sağlar.
• Daha büyük yükleri çok kolay çalıştırabilirsiniz.
• Üç fazlı güç kaynağındaki faz farkı, motorun başlaması için yeterli başlangıç ​​torku sağlar ve ek materyallere gerek kalmaz.
• Üç fazlı sistemde değişik kavramlar olsa da üretilmesi daha kolaydır.
• Üç fazlı güç kaynağının genel verimliliği, aynı yük için tek fazlı bir güç kaynağına kıyasla daha yüksektir.

Tek ve Üç Fazlı Güç Arasındaki Farklar

Şimdi tek fazlı ve üç fazlı güç kaynakları arasındaki farka bir göz atalım.

• Tek fazlı sistemde 2 adet kablo yeterli olurken 3 fazda 3 nötr varsa 4 adet kablo gerekir.
• Tek fazlı beslemenin voltajı 220V iken üç fazlı bir beslemede 380V’tur.
• Aynı miktarda güç için, tek fazlı bir besleme, üç fazlı bir beslemeden daha fazla kablo gerektirir.
• Üç fazlı bir güç kaynağının verimliliği, tek fazlı bir beslemeden önemli ölçüde daha yüksektir ve güç aktarım kapasitesi de daha fazladır.
• Tek fazlı bir güç kaynağı yalnızca iki kablo kullandığından, ağın genel karmaşıklığı, dört telli üç fazlı beslemeye (nötr dahil) kıyasla daha azdır.