Soket Test Cihazı (Socket Tester) Nedir?

Eray Kösebalaban

Soket Test Cihazı (Socket Tester), duvar prizlerinin düzgün bir şekilde bağlanıp bağlanmadığını ve güvenli bir şekilde çalışıp çalışmadığını hızlı bir şekilde değerlendirmek için kullanılan el tipi elektrikli cihazdır. Doğrudan bir elektrik prizine takılabilir.

Çoğu modelde sinyal mekanizması olarak üç adet adet LED bulunur. Soket test cihazları genellikle şebekeden gelen AC voltajın seviyesine bağlı olaraktan kullanıcıya sesli ve ışıklı uyarı verir. Bu cihazlar, nötr ve topraklama arızaları gibi bazı yaygın kablolama sorunlarının varlığını tespit etmek için tasarlanmıştır.

Nötr kablo, elektrik yüküne sahip olmayan yüksüz anlamına gelmektedir. Elektriksel olarak elektrik besleme kablolarındaki faz iletkenlerinde bulunan akımın kullanıcıya ulaşıp devresini tamamlamak için kullandığı geri dönüş yoludur. Topraklama kablosu ise aşırı akımı boşaltmak ve elektrik çarpması veya devre hasarı riskini en aza indirmek için bir elektrikli cihazdan toprağa uzanır.

Nötr ve topraklama kabloları aynı anda test edilebilir. Farklı soket test cihazı modelleri ek özellikler sunar. Bunlar sigorta ve arıza yeri tespiti veya elektrik polarite testidir. Polarite (bir elektrik devresindeki pozitif ve negatif kutupların düzeni), saniyede birçok kez ileri geri değiştirildiği için alternatif akımda önemli bir rol oynar. Kutupların izlenmesi ve tanımlanması, devrelerin ve içinde bulundukları ekipmanın doğru çalışmasını sağlamak için önemlidir. Soket test cihazı; soket denetleyici, elektrik prizi test cihazı, şebeke test cihazı, priz test cihazı, elektrik prizi test cihazı gibi birden fazla isimle anılabilir.

Soket Test Cihazları Nasıl Çalışır?

Bu elektrikli cihazlar, bir iletken devreye bağlı bir mikroişlemci içerir. Priz test cihazı takıldıktan sonra işlemci, temas ettiği bağlantıların polaritesi ile birlikte akımın akışını yani sürekliliğini analiz eder. Test cihazları, soketteki her kontağın doğru kabloya bağlı olup olmadığını kontrol eder. Ardından, önceden programlanmış bir dizi LED ve ses tonu aracılığıyla algılanan herhangi bir kablolama hatasının türünü görüntüler.

Soket Test Cihazı Çeşitleri

Basit Soket Test Cihazları:

Normal soket test cihazları, elektrik prizlerinde bir dizi kablolama hatası durumunu tespit edebilir. Normalde standart 13 amperlik bir fişle aynı boyuttadırlar.

Gelişmiş Soket Test Cihazları:

Bu cihazlar, topraklama hatası döngü empedans okumaları, yani topraklama kablosuna ve terminale akan hatalı akımın karşılaştığı direnç miktarı dahil olmak üzere daha gelişmiş test işlevleri sunar.

Profesyonel Soket Test Cihazları:

Bu cihazlar, gelişmiş toprak döngüsü empedans okumaları gibi profesyonel düzeyde testleri içerir.

Soket Test Cihazı Nasıl Kullanılır?

Soket test cihazları, bir cebe kolayca sığabilecek kadar küçük ve basit cihazlardır. Kullanmak için önemli bir eğitim gerektirmezler ancak elektrik kablolama ilkelerine aşina olmak faydalıdır. Güç ve kablolama hataları için soketlerin nasıl test edileceği aşağıda açıklanmıştır:

-Öncelikle soketi kapatın.

-Sonra diğer tüm fişleri veya cihazları elektrik prizinden çıkarın.

-Soket test cihazınızı takın.

-Gücü tekrar açın ve sonuçları bekleyin.

Eğer Üç LED’in tümü yanıyorsa, herhangi bir arıza tespit edilmemiştir. Farklı üreticilerin modelleri, bazen bir uyarı sesiyle birlikte, belirli sıralarda veya renklerde LED’leri yakarak arızaları gösterecektir.

Temel soket test cihazları, yaygın olarak karşılaşılan sınırlı sayıda elektrik arızasını tespit eder. Bu elektrik arızalar şunlardır:

Live Neutral Reverse Arızası:

Bu arıza, elektrikçiler tarafından bir soketteki nötr kablosunun, faz kablosu için amaçlanan terminale yanlış bağlandığını belirtmek için kullanılan bir terimdir. Bu bir güvenlik tehlikesidir çünkü soketin düzgün şekilde kapatılamayacağı anlamına gelir. Sözde kapatıldığında bile, elektrik akmaya devam ederek canlı kalacaktır.

Live Earth Reverse Arızası:

Bu terim, bir soketteki faz ve topraklama kablolarının her birinin diğeri için tasarlanan terminallere bağlandığı anlamına gelir. Bu tehlikelidir çünkü cihazın açıkta kalan kısımlarında elektrik vardır ve kullanıcılar potansiyel olarak ölümcül bir elektrik çarpmasına maruz kalabilirler.

No Earth or Missing Earth Arızası:

Aşırı akımı güvenli bir şekilde boşaltmak için kullanılan topraklama kablosu, amaçlanan terminale bağlanmamıştır.

Neutral Fault or Missing Neutral Arızası:

Nötr kablo, bir devreyi tamamlayarak başlangıç noktasına dönen iletkendir. Çoğu soket test cihazı bunun bağlanmadığını, yanlış bağlanıp bağlanmadığını, toprakla temas halinde olmadığını veya başka bir arıza olup olmadığını gösterir.

Live Fault Arızası:

Bu arıza, faz kablosunda bir arıza olduğunu gösterir. Örneğin, hasar görmüş veya kabloları yanlış bağlanmış olabilir. Faz kablosu, bazen P (güç) harfi ile gösterilir.

Not: Elektrik prizlerinin güç ve kablo bağlantılarının test edilmesi, önemli bir güvenlik uygulamasıdır ve gelişen arızaları tespit etmek için düzenli olarak gerçekleştirilmesi gereken bir uygulamadır. Doğru ekipmanla soket testi, hızlı ve basit bir işlemdir ve teknik bilgi gerektirmez. Bununla birlikte, elektrik bakımı uzmanlık isteyen bir iştir ve yalnızca uygun kalifiye elektrikçiler veya teknisyenler tarafından gerçekleştirilmelidir.